سیستم اسپلیت گازی و سیستم چیلر هر دو به عنوان سیستم‌های سرمایشی مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما دارای تفاوت‌هایی هستند. در زیر به مقایسه این دو سیستم پرداخته می‌شود:
– سیستم اسپلیت گازی بر اساس مبدل حرارتی کار می‌کند و با استفاده از گاز خنک کننده، هوا را خنک می‌کند.
– سیستم چیلر با استفاده از یک ماده خنک کننده (مانند آب)، هوا را خنک می‌کند.
– سیستم اسپلیت گازی عموماً برای سرمایش فضاهای کوچک و متوسط استفاده می‌شود و معمولاً برای یک یا دو اتاق مناسب است.
– سیستم چیلر برای سرمایش فضاهای بزرگ و با حجم بالا مناسب است و می‌تواند برای چندین اتاق و حتی ساختمان‌های بزرگ استفاده شود.
– نصب و نگهداری سیستم اسپلیت گازی نسبتاً ساده است و برای افراد غیرحرفه‌ای نیز قابل انجام است.
– نصب و نگهداری سیستم چیلر نیاز به تخصص و تجربه بیشتری دارد و برای نصب و نگهداری آن، نیاز به تیم‌های تخصصی است.
– سیستم اسپلیت گازی در مقایسه با سیستم چیلر، هزینه کمتری دارد و برای سرمایش فضاهای کوچک و متوسط مناسب است.
– سیستم چیلر در مقایسه با سیستم اسپلیت گازی، هزینه بیشتری دارد و برای سرمایش فضاهای بزرگ و با حجم بالا مناسب است.
به طور کلی، سیستم اسپلیت گازی و سیستم چیلر هر دو به عنوان سیستم‌های سرمایشی مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما برای فضاهای مختلف، نیاز به سیستم‌های مختلفی وجود دارد. در هر صورت، قبل از انتخاب سیستم سرمایشی، بهتر است نیازهای خود را بررسی کرده و سیستم مناسب را انتخاب کنید.
تفاوت اولیه بین سیستم چیلر و اسپلیت، در ظرفیت سرمایشی آنها مشاهده می‌شود. سیستم اسپلیت، بیشتر برای واحدهای ساختمانی کوچک با مساحت کمتر از ۱۵۰ متر مربع استفاده می‌شود. هر چند در این واحدها، برای دستیابی به سطح آسایش مطلوب در همه اتاق‌ها، باید به ازای هر اتاق یا سالن، یک دستگاه اسپلیت در نظر گرفته شود. اسپلیت، عموماً برای سرمایش محیط استفاده می‌شود و برای گرمایش، باید یک سیستم جداگانه مانند پکیج، رادیاتور (شوفاژ) یا موتورخانه و رادیاتور در نظر گرفت. زیرا اسپلیت، قدرت گرمایشی ضعیفی دارد و استفاده از برق برای گرمایش (به جای گاز شهری) در ایران اقتصادی نیست. در واحدهای مسکونی بزرگتر و حتی واحدهای تجاری بزرگتر، به جای چند دستگاه اسپلیت، می‌توان از یک مینی چیلر به عنوان سیستم سرمایش استفاده کرد که هم از نظر قیمت و هم سطح آسایش، گزینه بهتری است.
اما سیستم چیلر و مینی چیلر، برای سرمایش ساختمان‌های مسکونی با چندین واحد کوچک تا بزرگ، سالن‌های بزرگ، اماکن اداری، تجاری، سوله صنعتی، ورزشی، آموزشی، اقامتی و غیره به صورت مرکزی استفاده می‌شود. در این سیستم، چیلر در فضای بیرون ساختمان (روی بام، حیاط یا موتورخانه) قرار دارد و با لوله‌کشی آب سرد، به چندین فن کویل یا هواساز در قسمت‌های مختلف ساختمان متصل شده است. همچنین برای گرمایش نیز، می‌توان آبگرم پکیج یا موتورخانه را به همین فن کویل‌ها یا هواسازها متصل کرد. در تابستان، فن کویل‌ها یا هواسازها با آب سرد شده توسط چیلر، درجه حرارت و رطوبت هوای ورودی به ساختمان را تنظیم کرده و هوای خنک و مطبوع را به گردش در می‌آورند. در زمستان نیز، آبگرم درکویل فن کویل‌ها جاری شده و با دمیدن هوا از اطراف کویل داغ، هوای گرم و دلپذیر را به گردش در ساختمان می‌آورند. در مقیاس بزرگتر (برای ساختمان‌های بزرگ)، به جای مینی چیلر از سیستم چیلر و به جای پکیج، از بویلر موتورخانه‌ای استفاده می‌شود.
یک دستگاه به نام چیلر، با استفاده از یک سیکل ترمودینامیکی (تراکم یا جذب بخار) و با کمک یک سیال واسط به نام مبرد، جریان آب خنک تولید می‌کند. این جریان آب با دمای ۷ درجه سانتی‌گراد وارد واحدهای فن کویل می‌شود که در داخل اتاق یا هر فضای دیگری قرار دارند. فن کویل شامل یک فن دمنده و یک کویل است که جریان آب خنک در آن گردش می‌کند. فن هوای اتاق را مکش می‌کند و از روی لوله‌های سرد کویل عبور می‌دهد تا پس از خنک شدن، آن را به داخل اتاق پرتاب کند.
کولر گازیِ نوع دو پارچه (اسپلیت) از دو یونیت مجزا تشکیل شده است:
یونیت خارجی (کندانسینگ یونیت) شامل کمپرسور و کندانسور
یونیت داخلی (هوارسان) شامل شیر انبساط، اواپراتور هوایی و فن دمنده
یونیت خارجی که در محیط آزاد نصب می شود، جریان مبرد را برای ایجاد برودت آماده کرده و به سمت یونیت داخلی می فرستد. مبرد با دمای پایین وارد کویل اواپراتور شده و این چنین مشابه مکانیزم کاری فن کوئل، هوای اتاق خنک می شود.
سیستم‌های اسپلیت (کولر گازی) و چیلر با فن کویل، هر دو از دستگاه‌های خنک‌کننده هستند که برای خنک کردن هوا یا سایر سیالات (مانند آب) استفاده می‌شوند. اما دارای تفاوت‌هایی هستند که در زیر توضیح داده شده است:
۱- نوع سیال واسطه:
در سیستم اسپلیت، کولرهای گازی از گاز فریون به عنوان سیال واسطه استفاده می‌کنند، در حالی که در سیستم چیلر و فن کویل از آب به عنوان سیال واسطه استفاده می‌شود.
۲- محل نصب:
اسپلیت‌ها معمولاً در داخل فضاهای کوچک و محدود نصب می‌شوند، در حالی که سیستم چیلر و فن کویل برای فضاهای بزرگ و با اندازه‌های مختلف طراحی شده‌اند و در مکان‌هایی مانند ساختمان‌های اداری، هتل‌ها و بیمارستان‌ها استفاده می‌شوند.
۳- قابلیت گسترش:
چیلرها و فن کویل‌ها به دلیل ظرفیت بالای خود، برای گسترش و توسعه سیستم خنک‌کننده در فضاهای بزرگ کارآمدتر هستند. در حالی که کولرهای گازی اسپلیت، برای فضاهای بزرگ مناسب نیستند و برای گسترش سیستم باید تعدادی از دستگاه‌ها را با یکدیگر مرتبط کنید.
۴- هزینه:
سیستم‌های چیلر و فن کویل از هزینه‌های بالایی برای نصب و راه‌اندازی برخوردارند، اما به دلیل ظرفیت بالای خود، می‌توانند در بلندمدت به صرفه‌تر باشند. در حالی که کولرهای گازی اسپلیت، هزینه کمتری برای نصب و راه‌اندازی دارند، اما به دلیل قابلیت گسترش پایین‌تر، برای فضاهای بزرگ به صرفه نیستند.
به طور کلی، اگر نیاز به خنک‌کننده در فضای کوچک و محدود دارید، اسپلیت مناسب‌تر است، اما اگر نیاز به خنک‌کننده در فضای بزرگ و گسترده دارید، چیلر و فن کویل بهترین گزینه هستند.
هزینه خرید چیلر مرکزی، مینی چیلر و اسپلیت (کولر گازی)، به عوامل مختلفی مانند ظرفیت، برند، کیفیت و موقعیت جغرافیایی وابسته است. با این حال، به طور کلی می‌توان گفت که چیلر مرکزی و مینی چیلر به دلیل ظرفیت بالاتر و عملکرد بهتر، هزینه بیشتری نسبت به اسپلیت (کولر گازی) دارند. همچنین، نصب و راه‌اندازی چیلر مرکزی و مینی چیلر نیاز به متخصصین با تجربه دارند و هزینه بیشتری نسبت به نصب و راه‌اندازی اسپلیت (کولر گازی) دارند.
در مقایسه بین چیلر مرکزی و مینی چیلر، هزینه خرید مینی چیلر معمولاً کمتر از چیلر مرکزی است، زیرا چیلر مرکزی برای پوشش فضاهای بزرگتر و با ظرفیت بالاتر طراحی شده‌اند و به همین دلیل هزینه بیشتری نسبت به مینی چیلر دارند.
با توجه به موارد فوق و محاسبات دقیق قیمت هر یک از دستگاه‌ها، می‌توان به این نتیجه رسید که هزینه خرید چیلر مرکزی بین ۳۰ تا ۵۰ درصد بیشتر از مینی چیلر و بین ۱۰ تا ۲۰ درصد بیشتر از اسپلیت (کولر گازی) است. به همین دلیل، در صورتی که نیاز به یک سیستم خنک کننده در فضای بزرگ و با ظرفیت بالا دارید، چیلر مرکزی و مینی چیلر را به عنوان گزینه‌های مناسب‌تر در نظر بگیرید. اما اگر نیاز به خنک کننده در فضای کوچک و با ظرفیت کمتر دارید، اسپلیت (کولر گازی) می‌تواند گزینه‌ی بهتری باشد.
